مهرنگار
نمازپیامبر(ص)
جهت توضيح بيشتر توجه شما را به مطالب زير جلب مي كنيم:
الف. در رابطه با اختلاف شيعه و اهل سنت در مورد وضو، نماز و سجده بر مهر توجهتان را به مطالب زير جلب مي نماييم:
در ابتدا ذكر يك مطلب به عنوان مقدمه و به صورت كلي لازم است : به اعتقاد شيعه اماميه , هيچ كس جز نبي اكرم (ص ) حق تشريع , تفسير و تبيين احكام الهي را ندارد. پيامبر اكرم (ص ) از طريق اتصال به منبع غيب , از احكام الهي مطلع مي شدند و مأمور به تبليغ اين احكام بودند. پس از پيامبر اسلام طبق نص و تصريح ايشان , ائمه (ع ) براي تبيين احكام الهي (و نه تشريع آن) منصوب شده اند. از جمله طبق حديث مورد اتفاق جميع فرق مسلمين : «اني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي ما ان تمسكتم بها لن تضلوا ابدا ; دو شيء گرانبها ميان شما باقي مي گذارم : كتاب خدا و اهل بيتم , مادامي كه به اين دو چنگ بزنيد گمراه نخواهيد شد».
اگر ائمه (ع ) حكمي يا كيفيت عملي را بيان مي كنند, صرفا بيان حكم الهي و نحوه عمل و سيره رسول اكرم (ص ) است و از پيش خود چيزي را تشريع نمي كنند. منشأ پيدايش برخي تفاوت ها در كيفيت نماز و وضو، به دو عامل اساسي برمي گردد:
1- دور شدن از عصر حضور پيامبر اكرم (ص ) و پيدايش سؤالات جديد: با رحلت رسول اسلام , دوران دسترسي به كسي كه مبين حكم الهي بود به سر رسيد. با گذشت زمان و دور شدن از عصر نبي اكرم و پيدايش مسائل و سؤالات جديدي در زمينه هاي مختلف (از جمله در زمينه مسائل مربوط به نماز و وضو) اهل سنت - كه راه دسترسي به بيانگر حكم الهي را بسته مي ديدند - براي يافتن پاسخ سؤالات خود, با اجتهاد و سليقه خود به پاسخ آنها پرداختند.
اما از ديدگاه شيعه، ائمه معصومين , مفسر و بيانگر حكم الهي بعد از نبي اكرم و بنا به سفارش ايشان بودند. آنان تا حدود 250 سال پس از رحلت نبي اكرم , نيز دسترسي به مبين و مفسر احكام الهي داشتند و ائمه (ع ), آنچه را كه حكم الهي بود تبيين مي كردند; مثلا در مسائلي چون : آيا مي توان با كفش نماز خواند؟ آيا اگر بر روي زمين و محل سجده نمازگزار, چيزي غير از اجزاي زمين (مثل فرش ) فاصله شود, مي توان بر آن سجده كرد يا نه ؟ آيا خواندن سوره هايي كه سجده واجب دارد در قرائت نماز جايز است و..., در حالي كه اهل سنت در اين امور به فهم و رأي خود استناد كرده اند.
2- تغييرات و تشريعاتي كه از سوي خلفا, پس از رحلت رسول اكرم (ص ) صورت گرفت - مانند مسأله تكتف (دست بسته نماز خواندن ), عموما از زمان عمر خليفه دوم مرسوم شد. به عنوان نمونه وقتي اسيران فارس را نزد وي آوردند, آنان مقابل عمر دست بسته ايستادند. وي علت اين عمر را جويا شد, گفتند ما مقابل اميران و بزرگان خود به جهت احترام اين گونه مي ايستيم . عمر از اين نحوه اظهار ادب خوشش آمد و گفت خوب است ما هم در مقابل خداوند در نماز اين گونه بايستيم (مستند العروه الوثقي , آيت الله خويي , ج 4, ص 445 - جواهرالكلام , ج 11, ص 19).
ب. در مسأله وضو آمده است كه وضوي همه ي مسلمانان تا خلافت عثمان صورت واحدي داشته و مانند وضوي كنوني شيعه بوده است . اين مسأله با آيه قرآن نيز تطبيق دارد كه مي فرمايد: «وامسحوا برؤوسكم و ارجلكم» (مائده , آيه 6)
در اين آيه خداوند امر به مسح سر و پاها نموده است , در حالي كه اهل تسنن پاها را مي شويند, علت تغيير وضو اين بود كه عثمان در اواسط دوران خلافت خود نسبت به چگونگي وضوي پيامبر گرفتار ترديد شد, او سپس وضوي پيامبر را به شكلي كه اكنون در ميان اهل سنت مرسوم است اعلام نمود. اين قضيه مورد مخالفت بسياري از صحابه پيامبر واقع شد, لكن حكومت اموي بنا به اغراض سياسي در نقاط مختلف اسلامي شيوه عثمان را تبليغ كردند و شرايطي به وجود آوردند كه برخي از صحابه جرأت مخالفت با روش دستگاه حاكم را نداشت و در نتيجه اين گونه وضو گرفتن رواج يافت .
ج. علت استفاده از مهر اين است كه:
اولاً: بنا بر روايات بسيارى - كه شيعه و سنى نقل نمودهاند - پيامبر(ص) بر خاك سجده مىكردند و در تابستان كه بر اثر هواى عربستان خاك و ماسههاى كف مسجد النبى(ص) بسيار گرم و سوزان مىشد، بر حصير سجده مىكردند.
ثانيا: عبادت توقيفى است و در اجزا و شرايط آن بايد براساس قول و فعل شارع عمل كرد؛ چنان كه خود پيامبر(ص) نيز فرمودهاند: «صلّوا كما رأيتمونى اصلى؛ همانطور كه مىبينيد من نماز مىخوانم، شما نيز نماز بخوانيد». بنابراين از نظر فقهى بر غير آنچه كه پيامبر(ص) بر آن سجده كردهاند، سجده جايز نيست.
ثالثا: اساس سجده، بريدن از دنيا و متعلقات آن و خضوع و خشوع كامل در پيشگاه خدا است و در روايت است كه انسان به خوردنىها و پوشيدنىهاى خود تعلق بسيار دارد. پس بر اين گونه امور سجده روا نيست و جبهه برخاك ساييدن بيشترين كرنش و تواضع و دورى جستن از تعيّنات و تعلقات را در پى دارد.
رابعا: مهر نزد شيعه موضوعيت ندارد؛ بلكه ملاك همان سجده بر خاك است و مهر وسيلهاى است كه سجده بر خاك را در هر جا و هر مكان سهل و آسان مىسازد.
خامسا: عالمان برجسته و عارفان اهل سنت نيز سجده بر خاك را تأكيد كردهاند؛ همچنان كه اماممحمد غزالى در كتاب «احياءالعلوم» بر اين مسأله انگشت نهاده است. بنابراين مخالفت برخى از اهل سنت با اين مسأله، از روى ناآگاهى و تعصبات جاهلانه است و از نظر منابع فقهى و عالمان برجسته اهل سنت نيز سجده بر خاك افضل است و اگر اشكالى هست در اين است كه چرا برخلاف سنت پيامبر(ص) اهل سنت بر هر چيزى حتى فرش و... سجده مىكنند.
د. ظهر و عصر و مغرب و عشاء را با هم خواندن از زمان پيامبر اسلام(ص) شروع شده است و پيامبر اسلام هم بين اين دو نماز جمع مىكردند و هم به تفريق مىخواندند و هيچگونه ترديدى در اين نيست. جمع بين ظهر و عصر و جمع بين مغرب و عشاء در روايات شيعه و روايات اهل سنت آمده است. براى نمونه به چند روايت اشاره مىكنيم: روايات شيعه: عبدالله بن سنان از حضرت امام صادق(ع) نقل كرده كه آن حضرت فرمود: پيامبر خدا(ص) بدون اين كه عذرى در كار باشد، ظهر و عصر و نيز مغرب و عشاء را با يك اذان و دو اقامه خواندند، (وسائلالشيعه، ج 3، ص 160، باب 32، ح 1). اسحقاق بن عمار از امام صادق(ع) نقل مىكند كه آن حضرت فرمود: پيامبر خدا بدون اين كه عذرى در كار باشد، ظهر و عصر را در يك جا خواندند. عمر به آن حضرت گفت: آيا در نماز چيز تازهاى پيدا شده؟ پيامبر اكرم(ص) گفت: نه چيز تازهاى درباره نماز نيامده ولى خواستم بر امت خودم گشايشى بدهم، (وسايل، ج 3، ص 161، ح 2). عبدالملك قمى مىگويد: به امام صادق(ع) گفتم: مىتوانم بين دو نماز را بدون اين كه عذرى داشته باشم جمع بكنم؟ امام در جواب گفت: پيامبر خدا اين كار را انجام داد و خواست كه امت را در آسايش و سبكى قرار دهد، (همان، ح 3). سعيد بن جبير از ابن عباس نقل كرده كه او گفت: پيامبر خدا بدون اين كه خطر و سفرى در بين باشد، ظهر و عصر را با هم خواند. ابن عباس گفت: پيامبر خواست با اين كارش امت را در آسايش قرار دهد و كسى از امت او به زحمت و مشقت نيفتد، (همان، ح 4). عبدالله بن عمر مىگويد: پيامبر با اين كه در مدينه بود و مسافر نبود نماز را تمام و با هم خواند،(همان، ح 7). امام باقر(ع) فرمود: پيامبر خدا ظهر و عصر و نيز مغرب و عشاء را با يك اذان و دو اقامه خواندند، (همان، ح 11).روايات اهل سنت: جابر بن زيد از ابن عباس نقل كرده است كه پيامبر خدا(ص) هفت ركعت مغرب و عشاء را با هم خواند و هشت ركعت ظهر و عصر را با هم خواند و آن حضرت در مدينه بود، (صحيح بخارى، ج 1، ص 201، باب تأخيرالظهر الى العصر، ح 518، چاپ پنجم، 1993 - 1414، نشر و توزيع دار ابن كثير و اليمامه، دمشق و بيروت). و نيز مىگويد: پيامبر اسلام هفت ركعت را با هم خواند و هشت ركعت را هم با هم خواند، (همان، ص 206، ح 537، باب وقت المغرب). ابن عباس مىگويد: پيامبر اسلام در مدينه، بين ظهر و عصر و بين مغرب و عشاء را جمع مىكرد، بدون اين كه عذرى در كار باشد، (صحيح سنن نسائى، ج 1، ص 200، ح 601، باب الجمع بين الصلوتين فى الحضر). سعيد بن جبير از ابن عباس نقل مىكند: رسول خدا(ص) ظهر و عصر و مغرب و عشاء را با هم خواند بدون اين كه خطر و يا سفرى در كار باشد، (صحيح مسلم، ج 1، ص 489، ح 49، باب الجمع بين الصلوتين فى الحضر، چاپ اول، دار احياء التراث العربى، 1955، 1374، بيروت). عبدالله بن شقيق مىگويد: روزى ابن عباس پس از نماز عصر، براى ما سخنرانى مىكرد. سخنرانى طولانى شد، آفتاب غروب كرد، هوا تاريك شد، ستارگان در آسمان ظاهر شدند و مردم مىگفتند: وقت نماز است. مردى از بنى تميم كه هميشه نماز را اول وقت مىخواند نزد ابن عباس آمد و گفت: بابا وقت نماز است و سخن را كوتاه كن. ابن عباس به او گفت: اى بىمادر! آيا تو به من سنت پيامبر را تعليم مىدهى؟! من خودم ديدم كه پيامبر اسلام ظهر و عصر را با هم مىخواند و مغرب و عشاء را با هم مىخواند. عبدالله بن شقيق مىگويد: من به شك افتادم. رفتم نزد ابوهريره و از او پرسيدم. ابوهريره گفت: ابن عباس راست مىگويد، (صحيح مسلم، ج 1، ص 491، ح 57 و 58). سعيد بن جبير از ابن عباس نقل مىكند كه گفت: پيامبر اسلام بدون اين كه خطر و يا سفرى در كار باشد، ظهر و عصر و مغرب و عشاء را با هم مىخواندند. سعيد بن جبير از ابن عباس از حكمت جمع كردن پرسيد. او گفت: پيامبر خواست كه امت خود را به مشقت و زحمت نيندازد، (همان، ص 490، ح 54). عكرمه از ابن عباس نقل مىكند كه پيامبر اسلام در مدينه، بدون اين كه مسافر باشد، مغرب و عشاء را و نيز ظهر و عصر را با هم خواند، (مسند احمد بن حنبل، ح 1، ص 221، س 27، چاپ شده در ضمن «موسوعة السنة» الكتب الستة و شروحها، چاپ دوم). بر پايه اين روايات، جمع كردن بين نماز ظهر و عصر و نيز مغرب و عشا، هيچگونه اشكالى ندارد و متهم ساختن شيعه به اين كه خلاف سنت پيامبر عمل مىكنند، كار دشمنان اسلام و مسلمين است.
ه. شيعه با اعتقاد به ولايت و وصايت ائمه هدي(ع) معتقد است كه احكام فقهي مربوط به هر بخشي از زندگي از جمله نماز و وضو با هدايت اهل بيت معصوم رسول گرامي(ع) همان است كه تاكنون باقي مانده است، اين مطلب را منابع اهل سنت هم تأييد مي كند.
به عنوان مثال ، حذف «حي علي خير العمل» در اذان صبح، دست بستن در حال قيام و قرائت نماز و يا تحريم ازدواج موقت، از اموري كه اهل سنت هم قبول دارند كه برخلاف سنت رسول خدا(ص) در عصر خلافت خليفه دوم (عمر) و با سليقه او به وجود آمده است. از اين رو بايد گفت، اهل سنت به دليل پشت كردن به امامت امير مؤمنان و فرزندان معصومين(ع) دچار تحريفات جدي در امر عقيده و عمل اسلامي شده اند كه در جاي خود براي اهل تحقيق روشن و آشكار است. در اين باره مطالعه كتاب 11 جلدي الغدير مرحوم علامه اميني و يا كتاب «المراجعات» مرحوم سيد عبدالحسين شرف الدين كه به فارسي هم برگردانده شده است (ترجمه محمد جعفر امامي) مفيد خواهد بود.
حجت الاسلام والمسلمین جاودان با بیان اینکه طبق روایتی از امام صادق(ع) شفاعت به کسی که نماز را سبک بشمارد نمی رسد، گفت: کسی که نمازش را منظم، دقیق، صحیح و اول وقت بخواند، عاقبت به خیر میشود.
برچسبها: فواید نماز, نماز
الگوی مقنعه
آنگاه قد جلوی مقنعه را از زیر جای صورت تا پایین علا مت میزنیم. برای قسمت پشت هم (قد صورت +بلندی جلو مقنعه +15تا20 سانتیمتر) روی اریب پارچه یا دولای بسته علامت میزنیم واین دو نقطه را به صورت هلال بهم وصل میکنیم به صورتی که حدود 10 سانتیمتر از جلو وپشت حالت صاف داشته باشد.
بعد قسمت جلو را میدوزیم و پایین مقنعه را سردوز میکنیم و آماده استفاده است.
الگوی چادر نماز
برای اندازهگیری ابتدا پارچه را از طول بر روی سر انداخته به طوری که یک سر آن روی زمین قرار گرفته (البته با نظر گرفتن قد دلخواه چادر) بالای سر رفته واز طرف دیگر به پایین سرازیر شده به اندازه این طرف علامت زده شود. سپس دو سر پایین چادر را سنجاق زده و قیچی شود. (اگر برای بیرون از منزل باشد قد پاشنه کقش به زاپاس اضافه شود).
پارچه تبدیل به دو مستطیل کوچک وبزرگ می شود.
وسط این دو مستطیل را علامت زده و از طرف ترکی پارچه به هم دوخته میشود.
چادر را دولا روی زمین پهن کرده و از طرف ترکی پارچه (بالای سر) ۱۲ الی ۱۵ سانتیمتر تا میشود که بالای پارچه چهارلا می شود.
پارچه طوری که به صورت کله قندی تا شود، به صورت سه گوش و مانند دامن کلوش چرخانده و به اندازه قد قیچی میزنیم اگر یک متر با سنجاق به گوشه چادر ثابت کرده و به فواصل مختلف علامتگذاری شود برش راحتتر انجام میشود. اندازهگیری درست انجام میشود.
اگر پارچه عریض باشد کنارههای چادر گوشه نمیخورد ولی اگر مستطیل دومی خیلی کوچکتر باشد یک پارچه سه گوش که راسته آن با ترکی یکسان باشد نیاز دازیم .
پارچه از قسمتهای برش خورده پایین با ترکی مستطیل بالا جور شود در غیر این صورت پارچه سیر و روشن میشود.
برای دوخت پایین چادر اگر ماشین دوخت اورلوک داشته باشید ابتدا سردوز کرده سپس پارچه تا شده و از روی بادوخت راسته دوخته شده وکار تمیزتر انجام میگیرد. راه دوم پایین چادر را به اندازه دلخواه تا کرده و پس دوزی میشود.
راه سوم برای افراد مبتدی به اندازه یک سانتیمتر به صورت ساده بدون تا چرخ کرده اتو میشود سپس همین مقدار را از رو تا کرده و چرخ میشود مانند چایین دامن کلوش یکی از نکات دوختی میباشد.
آموزش فوق روشی است که معمولا در آموزشگاهها به کارآموزان آموزش داده میشود، اما این روش ایرادهایی نیز دارد. فرایند طولانی دوخت، مصرف بیشتر پارچه و اینکه عموما دستکهای چادر خیلی بلندتر میشوند.
این هم یک روش دیگر که ایرادات بالا را ندارد
پارچه را از روی چپه بر روی سر طرف قرار داده بعد از پایین به قدی که میخواهید چادر باشه با صابون یا مداد علامت بزنید
بالای سر هم دقیقا هرچقدر که همیشه هست و هرطوری که چادر را سر میکند باید پایین بیاد اگر کمتر یا بیشتر باشد پارچه کم و زیاد خواهد شد
از پایین پارچه قد چادر را روی سر دورتادور ( جاهایی که پارچه به زمین میرسد) با در نظر گرفتن ۱ تا ۲سانت برای تا زدن علامت بزنید
اگر نصف چادر را هم اینطور علامت بزنید کافیه
بعد چادر را پهن کنید روی زمین به صورت دولا
خطوطی که علامت زدید و میتوانید فقط با چشم دنبال کنید و قیچی بزنین یا اینکه با مداد یا صابون خط مورد نظر را گرد و مرتب کنید و بعد برش بزنید
از یک سر پارچه ، بعد از این برش اولیه وسط مقدار اضافه را با در نظر گرفتن اندازه مورد نظر پیدا کرده و به وسط تکه ی بالا کوک یا سنجاق کنید
دوباره بخواهید که چادر را سر کند و آن مقدار را هم روی سرش به شیوه ی قبلی با صابون علامت بزنید و دوباره روی زمین دولا پهن کنید و مرتب کنید.
برای گوشه ها لازم نیست چادر را سر کند کافیه اضافه ها را در حالی که ترکی به طرف بالا هست در جاهای خالی قرار داده و دولا برش بزنید البته با در نظر گرفتن مقدار حق دوخت از سه طرف و بعد با توجه به گردی دو قسمت قبل و بعدش این قسمت را هم گرد کنید
ممکنه بعد از دوختن کمی از آن گوشه ها کم باشه مثلا ۱ یا ۲ سانت با یک آرایش مرتبش کنید تا از بین برود و بعد شروع به چرخ کاری کنید.
حکمت وفلسفه نماز
حکمت و فلسفه نماز |
گرچه نماز چیزی نیست که فلسفه اش بر کسی مخفی باشد، ولی دقت در متون آیات و روایات اسلامی ما را به نکات بیشتری در این زمینه رهنمون می گردد: |
حکمت و فلسفه نماز |
4. نماز, غفلت زدا است, بزرگترین مصیبت برای رهروان راه حق آن است که هدف آفرینش خود را فراموش کنند و غرق در زندگی مادی و لذائذ زود گذر گردند, اما نماز به حکم این که در فواصل مختلف, و در هر شبانه روز پنج بار انجام می شود, مرتباً به انسان اخطار می کند, هشدار می دهد, هدف آفرینش او را خاطر نشان می سازد, موقعیت او را در جهان به او گوشزد می کند و این نعمت بزرگی است که انسان وسیله ای در اختیار داشته باشد که در هر شبانه روز چند مرتبه قویا به او بیدار باش گوید. انسان دارای غرائز منفی و مثبتی است که اگر غرائز منفی او بر اثر تعلیمات الهی کنترل نگردد, به گمراهی کشیده خواهد شد و یکی از آن غرائز منفی خصلت زشت حرص و آز و خصلت زشت بی تابی در برابر حوادث تلخ است بنابراین برای تعدیل این دو خصلت و جلوگیری از طغیان آن نیاز به تربیت الهی دارد و خداوند قادر و متعال ارتباط برقرار می کند, در پرتو این ارتباط, به وثوق و اطمینانی نسبت به آن یگانه بی همتا می رسد و نسبت به رزق فقط خدا را می بیند و مال و دارایی خود را از او می داند و با روحیه توکل و تسلیم, از آز و حرص دور می شود و در مقابل آن چه از خدا به او می رسد, خود را بنده خدا می داند و بی طاقتی نخواهد کرد. [1] . بحار الانوار جلد 82 صفحه 200.
[10] . سوره بقره, آیات 45 و 153. |
برگرفته از تفسیر نمونه- آیت الله مکارم شیرازی- ج16، ص289-294
برگرفته از تفسیر نمونه- آیت الله مکارم شیرازی- ج16، ص289-
مستحبات نماز
((نماز)) حقيقتى است مركب ، و صورتى است كه شرع از امور متفاوت نگارش و تصوير كرده و ما را به اكتساب آمر نموده و روح آن : نيت و قصد قربت و حضور قلب و اخلاص است . اعمال اركانى آن : تكبيرة الاحرام و ركوع و سجود و قيام به منزله اعضاء رئيسه است ، كه به ترك آنها نماز اساسا از ميان مى رود و تحقق و صحت آن بدون آنها، ممكن نيست . ساير اعمال واجب آن : از فاتحه و سوره و ذكر ركوع و دو سجده و طماءنينه در آنها و تشهد و سلام دادن و غير اينها از اعمال واجب است كه نماز به ترك آنها از روى عمد نه سهو باطل مى شود. و اعمال مستحب : از قنوت و دعاى افتتاح و تكبيرات بيشتر، علاوه بر تكبيرة الاحرام ، و غير اينها. آداب مستحب در تمام اركان نماز وجود دارد، و ترك آنها از روى عمد يا سهو باطل نمى شود، ليكن از حسن و كمال فزونى اجر و ثواب بيرون مى رود، و رعايت آنها در ايجاد حالت خاص بندگى مؤ ثر است ، و آنها عبارتند از: افعال مستحبى و اذكار مستحبى .
پس با رعايت آداب مستحبات ، از مكروهات نماز هم بپرهيزيم ؛ زيرا با انجام مكروهات ، باعث مى شود نمازگزار در حال نماز از ياد خدا باز بماند، از خضوع و خشوع او بكاهد و ثواب نماز او كم شود.
امام خمينى (ره ) در اين زمينه مى فرمايد: ((كارهايى كه ثواب نماز را كم مى كند بجا نياورد و نيز كارهايى كه ثواب نماز را زياد مى كند بجا آورد.))
يكى از مستحبات مؤ كد، تعقيبات نماز است كه در بر آورده شدن خواسته ما تاءثيرى بسزا دارد و منافع دنيوى و اخروى آن بى نهايت است . لازم نيست تعقيب به زبان عربى و از كارى مخصوص باشد، بلكه به هر زمانى انجام يابد نيكو و مطلوب است ؛ اگر چه به طورى كه از معصوم رسيده ، عمل شود بهتر و ثوابش بيشتر خواهد بود.
بعد از فراغ از نماز، ولو اين كه نماز مستحبى باشد، تعقيب مستحب است و اين استحباب در نماز واجب ، خصوصا نماز صبح مؤ كدتر است .
مقصود از تعقيب آن است كه مشغول دعا و ذكر خواندن قرآن و مانند اينها شود و در تعقيب نماز شرط است كه متصل به فراغ از نماز باشد.
ما در اينجا مستحبات نماز از جمله بعضى از تعقيبات ماءثوره را، كه با فضيلت خاصى با سندهاى معتبر نقل شده ، مى آوريم . ان شاء الله كه مؤ منين با خواندن و مداومت بر آنها به درك حضور خداوند متعال راه يابند؛ زيرا جزاى ذاكر (ياد كننده خدا) همنشينى با حضرت حق است كه خود فرمود: انا جليس من ذكرنى : من همنشين كسى هستم كه مرا ياد كند.
عباس عزيزى
حوزه علميه قم
15 محرم الحرام 1415
اهميت نماز از ديدگاه امام خمينى (ره )
نماز مهم ترين اعمال دينى است كه اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت هاى ديگر هم قبول مى شود، و اگر پذيرفته نشود اعمال ديگر هم قبول نمى شود. و همان طور كه اگر انسان شبانه روزى پنج نوبت در نهر آبى شستشو كند، چرك در بدنش نمى ماند، نمازهاى پنجگانه هم انسان را از گناهان پاك مى كند. و سزاوار است كه انسان نماز را در اول وقت بخواند، و كسى كه نماز را پست و سبك شمارد، مانند كسى است كه نماز نمى خواند. پيغمبر اكرم (صلى الله عليه آله و سلم ) فرمود: ((كسى كه به نماز اهميت ندهد و آن را سبك شمارد، سزاوار عذاب آخرت است .))
روزى حضرت در مسجد تشريف داشتند، مردى وارد و مشغول نماز شد و ركوع و سجودش را كاملا بجا نياورد؛ حضرت فرمودند: ((اگر اين مرد در حالى كه نمازش اين طور است از دنيا برود، به دين من از دنيا نرفته است )).
پس انسان بايد مواظب باشد كه به عجله و شتابزدگى نماز نخواند و در حال نماز به ياد خدا و با خضوع و خشوع و وقار باشد، و متوجه باشد كه با چه كسى سخن مى گويد، و خود را در مقابل عظمت و بزرگى خداوند عالم بسيار پست و ناچيز بيند، و اگر انسان در موقع نماز كاملا به اين مطلب توجه كند از خود بى خبر مى شود، چنان كه در حال نماز تير را از پاى مبارك اميرالمؤ منين (عليه السلام ) بيرون كشيدند و آن حضرت متوجه نشدند. و نيز بايد نمازگزار توبه و استغفار نمايد و گناهانى كه مانع قبول شدن نماز است ، مانند: حسد، كبر، غيبت ، خوردن حرام ، آشاميدن مسكرات و ندادن خمس و زكات ، بلكه هر معصيتى را ترك كند. و همچنين سزاوار است كارهايى كه ثواب نماز را كم مى كند بجا نياورد، مثلا در حال خواب آلودگى و خوددارى از بول به نماز نايستد و در موقع نماز به آسمان نگاه نكند. و نيز كارهايى كه ثواب نماز را زياد مى كند بجا آورد، مثلا انگشترى عقيق به دست كند و لباس پاكيزه بپوشد و شانه و مسواك كند و خود را خوشبو نمايد(1).
مستحبات نماز
مستحبات نماز آن چيزهايى هستند كه انجام دادن آنها باعث ((ثواب )) مى شود، ولى تركشان اشكالى ندارد و ضررى هم به نماز نمى زند، و آنها عبارتند از:
1 - افعال مستحبى .
2 - اذكار مستحبى .
افعال و اذكار مستحبى نماز بسيارند كه در اين دو بخش به بعضى از آنها اشاره مى كنيم .
بخش اول : افعال مستحبى
`1 - آداب وضو
قال رسول الله (صلى الله عليه آله و سلم ): الوضوء مفتاح الصلاة :
وضو كليد و وسيله افتتاح نماز است .
(نهج الفصاحه ، حديث 1588)
وضو و نماز همچون ترمزى است كه در پنج نوبت روز، بدن و روح را از گرايش به آلودگى و بدى باز مى دارد و به پاكى و راستى و درستى مى كشاند.
شايسته است كه نمازگزار هنگام وضو ساختن آداب آن را كاملا رعايت كند، تا مقدمات و نورانيت لازم را براى حضور به محضر رب الارباب تحصيل نمايد.
1 - نخستين آداب وضو آن است كه ((رو به قبله )) بايستد و در حال توجه به مركز عبادت و توحيد باشد تا از فوايد آن محروم نماند. چنانچه در روايت است كه : ((هر كس وضو را رو به قبله بسازد ثواب دو ركعت نماز در نامه عمل او نوشته مى شود.))(2).
در حديث است كه امام مجتبى (عليه السلام ) به هنگام وضو مفصلهايش مى لرزيد و رنگ صورت مباركش زرد مى شد. علت اين حالت را از آن حضرت پرسيدند، فرمود: ((بر هر كس كه در مقابل پروردگار مى ايستد سزاوار است كه رنگش زرد شود و اعضايش بلرزد(3).))
2 - يكى ديگر از مستحبات وضو ((مسواك زدن )) به هنگام هر وضو مى باشد.
هرگاه اراده كنى وضو ساختن را، بايد ابتدا به مسواك كردن بپردازى و مسواك را بر عرض دندانها بمالى ، نه بر طول آن .
مسواك كردن به انگشت ابهام و مسبحه در وقت وضو، مثل مسواك كردن به مسواك است ؛ يعنى هر دو انگشت را بر دندان ماليدن در وقت وضو ساختن مجزى از مسواك است و قائم مقام آن است (4).
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) به حضرت على (عليه السلام ) فرمود: ((اى على ! بر تو باد مسواك زدن به هنگام هر وضو(5 ).))
نيز حضرت فرمود: ((اگر بر امتم دشوار نبود، هر آينه مسواك را واجب مى كردم در هر وضو(6).))
همچنين فرمود: ((دو ركعت نماز در حالى كه انسان مسواك زده باشد، از هفتاد ركعت نماز در حالى كه مسواك نزده باشد، برتر است (7).))
3 - هنگام وضو ((مضمضه )) كند، و اين عمل يعنى آب در دهان كردن و گردانيدن ، و بهتر اين است كه آب را بيرون ريزد.
4 - هنگام وضو ((استنشاق )) نمايد، و اين عمل ، آب را در بينى كردن و بالا كشيدن آن است .
مستحب است كه سه بار مضمضه و استنشاق كند، اگر چه به يك مشت آب باشد(8).
5 - يكى ديگر از مستحبات وضو اين است كه مرد در شستن اول در وقت شروع به شستن دستها آب را بر پشت آرنج بريزد، و در شستن دوم در وقت شروع آب را بر پيش آرنج بريزد، بر عكس زن ، كه او در شستن اول ابتدا به ريختن آب به پيش آرنج مى كند و در شستن دوم ابتدا به پشت آرنج مى كند(9).
6 - مستحب است بعد از وضو گرفتن ، اعضاء وضو را خشك نكند.
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((هر كسى كه وضو بگيرد و خود را با حوله خشك نمايد، يك حسنه براى او نوشته مى شود. اما كسى كه وضو بگيرد و خشك نكند، بلكه صبر كند تا اعضاى وضو به خودى خود خشك شود، سى حسنه براى او نوشته مى شود(10).))
7 - هنگام وضو، ميان انگشتان را باز كند تا كاملا شسته شود.
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: ((هنگام وضو ميان انگشتان خود فاصله دهيد تا خدا به وسيله آتش ميان آنها را فاصله ندهد(11 ).))
8 - مقدار مصرف آب :
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: ((براى وضو ده سير آب ، و براى غسل سه كيلو آب كافى است ، ولى افرادى در آينده مى آيند كه اين مقدار را كم مى شمارند و آب زيادى را مصرف خواهند كرد، آنها بر خلاف راه من مى روند(12).))
9- از ديگر مستحبات وضو، خواندن دعاهايى است كه در هر يك از افعال واجب وضو (شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها) و افعال مستحبه وضو (مثل مضمضه و استنشاق ) وارد شده . اين دعاها در بخش دوم كتاب (اذكار مستحبى ) آمده است .
2 - لباس نمازگزار
قال الصادق (عليه السلام ): خير لباسك ما لا يشغلك عن الله عز و جل بل يقربك من شكره و ذكره و طاعته :
نيكوترين لباس آن است كه تو را از ياد خدا غافل نكند و مشغول به غير ننمايد، بلكه به شكر و ذكر و طاعتش نزديك كند.
(مصباح الشريعه ، الباب السابع ، فى اللباس )
1 - مستحب است در حال نماز انسان با لباس سنگين و موقر باشد(13).
2 - لباس از پنبه يا كتان باشد.
3- لباس سفيد و بهترين لباسهاى خود را بپوشد(14).
4 - پوشيدن عبا، و دست كردن انگشترى عقيق .
5 - عمامه با تحت الحنك (15).
پيغمبر اكرم (صلى الله عليه آله و سلم ) فرمود: ((دو ركعت نماز با عمامه ، بهتر است از چهار ركعت نماز بدون عمامه ))(16).
6 - استعمال بوى خوش (17).
از امام صادق (عليه السلام ) آمده : ((دو ركعت نماز كه با بوى خوش گزارده شود بهتر است از هفتاد ركعت نماز كه بى بوى خوش گزارده شود))(18).
7 - مستحب است در نماز جامه سياه نپوشد، به اين معنى كه پوشيدن آن در نماز مكروه است ، مگر سه چيز: عبا، عمامه ، چكمه (19).
8 - مستحب است كسى كه مى خواهد لباس بپوشد يا از تن در آورد، بسم الله الرحمن الرحيم بگويد(20).
9 - براى نماز جاى مخصوص ، لباس مخصوص ، سجاده يا فرش مخصوص انتخاب كنند.
3 - نماز جماعت
عن ابى جعفر (عليه السلام ) قال : قال على (عليه السلام ): من سمع النداء فلم يجبه من غير علة فلا صلاة له
هر كس صداى اذان جماعت را بشنود و بدون هيچ عذرى پاسخ ندهد نماز ندارد (نمازش مقبول نيست ).
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 375)
مستحب است نماز با جماعت خوانده شود. فضيلت نماز جماعت بيست و پنج برابر نماز فرادى مى باشد(21).
1 - اگر ماءموم يك مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بايستد. و اگر زن باشد مستحب است در طرف راست امام طورى بايستد كه جاى سجده اش مساوى زانو يا قدم امام باشد.
2 - اگر يك مرد و يك زن و يا يك مرد و چند زن باشد، مستحب است مرد طرف راست امام و باقى پشت سر امام بايستند.
3 - اگر چند مرد يا چند زن باشند، مستحب است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بايستند.
4 - مستحب است امام در وسط صف بايستد و اهل علم و كمال و تقوى در صف اول بايستند.
5 - مستحب است صفهاى جماعت منظم باشد و بين كسانى كه در يك صف ايستاده اند فاصله نباشد و شانه آنان رديف يكديگر باشد.
6 - مستحب است بعد از گفتن قد قامت الصلوة ماءمومين برخيزند.
7 - مستحب است امام جماعت حال ماءمومى را كه از ديگران ضعيفتر است رعايت كند، و عجله نكند تا افراد ضعيف به او برسد.
8 - مستحب است قنوت و ركوع و سجود را طول ندهد، مگر بداند همه كسانى كه به او اقتدا كرده اند مايلند.
9 - مستحب است امام جماعت در حمد و سوره و ذكرهايى كه بلند مى خواند صداى خود را به قدرى بلند كند كه ديگران بشنوند، ولى بايد بيش از اندازه صدا را بلند نكند.
10 - اگر امام در ركوع بفهمد كسى تازه رسيده و مى خواهد اقتدا كند، مستحب است ركوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد برخيزد، اگر چه بفهمد كس ديگرى هم براى اقتدا وارد شد(22).
4 - نماز اول وقت
قال الصادق (عليه السلام ): امتحنوا شيعتنا عند مواقيت الصلوة كيف محافظتهم عليها
شيعيان ما را در اوقات نماز آزمايش كنيد، كه چگونه بر خواندن نماز در موعد مقرر محافظت مى كنند.
(سفينة البحار، باب الصلوة )
مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند كه راجع به آن خيلى سفارش شده و هرچه به اول وقت نزديكتر باشد بهتر است ، مگر آنكه تاءخير آن از جهتى بهتر باشد، مثلا صبر كند نماز را به جماعت بخواند(23).
اوقات فضيلت نماز
1 - وقت فضيلت نماز صبح از اول سپيده صبح تا پايدار شدن سرخى مشرقى است .
2 - وقت فضيلت نماز ظهر از نيمروز تا رسيدن سايه شاخص به اندازه خود مى باشد.
3 - وقت فضيلت نماز عصر از هنگام رسيدن سايه شخص به اندازه 4 قدم (7/4 شاخص ) تا رسيدن سايه شخص يا شاخص به دو برابر خود است .
4 - وقت فضيلت نماز مغرب از اول مغرب تا رفتن شفق (سرخى مغربى ) مى باشد.
5 - وقت فضيلت نماز عشاء از اول رفتن شفق تا يك سوم از شب است .(24)
رسول اكرم مى فرمايد، خداوند متعال فرمود: ((من تعهدى نسبت به بنده ام دارم كه اگر نماز را در وقتش به پا دارد او را عذاب نكنم و بدون حساب او را به بهشت ببرم ))(25).
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((هنگامى كه بنده اى سر وقت به نماز بايستد و مراقب آن باشد، پاره اى نور سفيد بالا مى رود و مى گويد: تو مرا حفظ كردى ، خدا تو را حفظ كند. ولى وقتى نماز را در وقتش نخواند و مراقب آن نباشد، آن نماز به صورت لكه سياه و تاريكى برمى گردد و مى گويد: مرا ضايع كردى ، خدا تو را ضايع نمايد))(26).
از عايشه نقل شده است : ((بارها اتفاق افتاد كه پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) با ما مشغول صحبت بود، هنگامى كه وقت نماز مى رسيد، چنان مشغول و متوجه عظمت خدا مى شد، گويا هرگز ما را نمى شناسد و ما هم او را نمى شناسيم ))(27).
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((وقتى كه نماز واجب مى خوانى ، آن را در وقت خودش چنان بخوان كه گويا ديگر هرگز به نماز موفق نمى شوى ))(28).
5 - نماز در مكان هاى مقدس
قال رسول الله (صلى الله عليه آله و سلم ): جعلت لى الارض مسجدا و طهورا:
زمين براى من سجده گاه و پاك كننده قرار داده شده است .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 593)
نماز در مكانهاى مقدس ، مانند مسجد الحرام ، مسجد النبى و مساجد ديگر و در حرم حضرت على (عليه السلام ) و امام حسين (عليه السلام ) و مكانهاى مقدس ديگر، بر كمال و ارزش نماز مى افزايد و در روايات آمده است كه نماز در اين مكانها ثواب دارد.
نماز در مسجدالحرام
امام باقر (عليه السلام ) فرمود: ((يك نماز در مسجدالحرام ثوابش از يكصد هزار نماز در مساجد ديگر افزونتر خواهد بود))(29).
پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: ((هر كس هفت بار به دور اين خانه طواف كند و دو ركعت نماز طواف را بخوبى انجام دهد، گناهان او آمرزيده شود))(30).
نماز در مسجد رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم )
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: ((ثواب يك نماز در مسجد من ، برابر است با ثواب ده هزار نماز در مساجد ديگر جز مسجدالحرام . زيرا نماز در مسجدالحرام برابر يكصد هزار نماز در مساجد ديگر است ))(31).
نماز در مسجد كوفه
ابوبصير گويد، از حضرت صادق (عليه السلام ) شنيدم كه فرمود: ((خوب مسجدى است مسجد كوفه ، هزار پيغمبر و هزار وصى پيغمبر در آن نماز خوانده اند))(32).
امام رضا (عليه السلام ) فرمود: ((نماز فرادى در مسجد كوفه فضيلتش بيشتر است از هفتاد نماز جماعت در مساجد ديگر))(33).
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((يك نماز در مسجد كوفه برابر هزار نماز در مساجد ديگر است ))(34).
نماز در بيت المقدس ، مسجد جامع ، مسجد طايفه ، مسجد بازار
اميرالمؤ منين (عليه السلام ) فرمود: ((يك نماز در بيت المقدس برابر هزار نماز است و يك نماز در مسجد جامع شهر برابر صد نماز، و يك نماز در مسجد قبيله و محل برابر بيست و پنج نماز و يك نماز در مسجد بازار برابر دوازده نماز است و نماز مرد در خانه اش به تنهايى فقط يك نماز است ))(35).
همسايه مسجد
رسول خدا (صلى الله عليه آله و سلم ) فرمود: ((براى همسايه مسجد، جز در مسجد نماز خواندن روا نيست ))(36).
على (عليه السلام ) فرمود: ((حريم مسجد، چهل ذرع و همسايه آن ، چهل خانه از چهار طرف است ))(37).
انتظار براى نماز در مسجد
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: هر كس در مسجد پس از نمازش در انتظار نماز ديگر بماند، ميهمان خداست و بر خداست كه ميهمانش را گرامى دارد))(38).
رسول خدا (صلى الله عليه آله و سلم ) فرمود: ((مساجد را گذرگاه قرار ندهيد، مگر آن كه هنگام عبور، دو ركعت نماز بخوانيد))(39).
غيبت در مسجد
رسول خدا (صلى الله عليه آله و سلم ) فرمود: ((به انتظار نماز نشستن در مسجد تا زمانى كه حدثى از او صادر نشود عبادت است . پرسيدند: حدث چيست ؟ پيامبر فرمود: غيبت كردن ))(40).
امام حسن (عليه السلام ) فرمود: ((اهل مسجد زائران خدايند و بر صاحبخانه است كه به زائرش هديه اى دهد))(41).
در تورات مكتوب شده است كه : ((خانه هاى من در زمين مساجد است ، پس خوشا به حال بنده اى كه در خانه خود طهارت بگيرد، پس مرا در خانه من زيارت كند بر ميزبان لازم است كه از ميهمان خود پذيرايى نمايد))(42).
6 - اذان و اقامه
قال على (عليه السلام ): من صلى باذان و اقامة صلى خلفه صف من الملائكة لا يرى طرفاه و من صلى باءقامة صلى خلفه ملك :
هر كس نماز خود را با اذان و اقامه بخواند صفى از فرشتگان پشت سر وى به نماز مى ايستند كه دو طرف آن صف ديده نمى شود، و هر كس نماز خود را با اقامه تنها بخواند فقط يك ملك يا يك صف پشت سر او نماز مى خواند.
(ثواب الاعمال ، ص 58)
1 - مستحب است پيش از نمازهاى يوميه اذان و اقامه بگوييد(43).
2 - اذان و اقامه براى نمازهاى پنجگانه مستحب مؤ كد است ، چه نماز ادا باشد و چه قضاء و خواه در سفر باشد و يا در غير سفر، چه مرد باشد و چه زن ، در هر حال . حتى بعضى اذان و اقامه را واجب دانسته اند، ولى اقوى استحباب آن به طور كلى است . چنانچه نماز عصر با ظهر و نماز عشاء با مغرب خوانده شود، گفتن اذان براى نماز عصر و عشاء ساقط مى گردد(44).
3 - مستحب است در روز اولى كه بچه به دنيا مى آيد، يا پيش از آنكه بند نافش بيفتد، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگويند.
4 - مستحب است موقع گفتن اذان و اقامه ، انسان رو به قبله بايستد و با وضو يا غسل باشد.
5 - دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نمايد و بكشد و در بين جمله هاى اذان كمى فاصله دهد و بين آنها حرف نزند.
6 - مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آن را از اذان آهسته تر بگويد و جمله هاى آن را به هم نچسباند. ولى به اندازه اى كه بين جمله هاى اذان فاصله مى دهد، بين جمله هاى اقامه فاصله دهد.
7 - مستحب است بين اذان و اقامه يك قدم بردارد، يا قدرى بنشيند، يا سجده كند، يا ذكر بگويد، يا دعا بخواند، يا قدرى ساكت باشد، يا حرفى بزند، يا دو ركعت نماز بخواند. ولى حرف زدن بين اذان و اقامه نماز صبح مستحب نيست ، ولى نماز خواندن بين اذان و اقامه نماز مغرب را به اميد ثواب بجا بياوريد.
8 - كسى كه اذان و اقامه ديگرى را مى شنود، مستحب است هر قسمتى را كه مى شنود بگويد، ولى از حى على الصلوة تا حى على خير العمل را به اميد ثواب بگويد.
9 - بايد بين اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بين آنها به قدرى فاصله دهد كه اذانى را كه گفته اذان اين اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگويد و نيز اگر بين اذان و اقامه و نماز به قدرى فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره براى آن نماز، اذان و اقامه بگويد.
10 - مستحب است كسى را كه براى گفتن اذان معين مى كنند، عادل و وقت شناس و صدايش بلند باشد و اذان را در جاى بلند بگويد(45).
7 - آداب قبله
قال الصادق (عليه السلام ): اذا استقبلت القبلة فايس من الدنيا و ما فيها والخلق و ما هم فيه :
به هنگامى كه براى نماز به جانب قبله ايستادى از دنيا و آنچه در آن است ماءيوس شو، و نسبت به خلق و آنچه در آن است در كمال نوميدى باش . (عرفان اسلامى ، ج 5، ص 170)
نماز رو به كعبه مقدس برگزار مى شود. جهتى كه به آن رو مى كنيم و به نيايش خداوند مى پردازيم ((قبله )) نام دارد.
1 - مستحب است قلب هم سمت قبله باشد.
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((چون رو به قبله نمودى ، از دنيا و هرچه در آن است و از خلق و هر چه بدان مشغولند، ماءيوس باش و دل خود را از هر آنچه كه او را از خداوند مشغول مى نمايد، خالى ساز و با ديده باطن عظمت خداوند را ببين ، و به ياد آور روزى را كه در پيشگاه الهى خواهى ايستاد، روزى كه هركس بدانچه از پيش فرستاد گرفتار است )).
و در حديث نبوى است كه : ((هرگاه بنده اى به نماز بايستد و قلبش با خدا و متوجه او باشد، پس از نماز، همچون روزى خواهد بود كه از مادر متولد شده است ))(46).
بدون شك صحيح نيست در پيشگاه حضرت حق داراى دو حالت باشى ، در يك حال توجه به او و در يك حال توجه به دنيا و خلق دنيا.
2 - كارهاى ديگرى مانند سر بريدن حيوانات بايد رو به قبله انجام گيرد(47).
مسلمانان بايد در عبادت رو به كعبه كنند، حتى در كارهايى همچون خواب ، خوراك ، هنگام وضو گرفتن و...
8 - حضور قلب
قال زين العابدين (عليه السلام ): ان العبد لا يقبل من صلاته الا ما اقبل عليه منها بقلبه :
همانا نماز بنده پذيرفته نمى شود، مگر آنچه را كه با قلبش به نماز توجه كرده است .
(المواعظ العدديه ، ص 270)
يكى ديگر از مقدمات نماز ((حضور قلب )) است و آن مهمترين شرط قبولى نماز مى باشد. براى نمازگزار سزاوار است كه در تمام ذكرها و كارهاى نماز حضور قلب داشته باشد كه تنها آنچه در نماز به آن توجه داشته باشد به حسابش گذاشته مى شود(48).
و هم اكنون سالك پس از ايجاد مقدمات و گفتن اذان و اقامه ، آماده خواندن نماز است . در اين لحظه مهمترين مساءله حضور قلب است . يعنى اين كه سالك به هر صورتى كه شده ، قلب خود را متوجه اين عمل عظيم گرداند و در محضر ربوبى قدس آن را حاضر كند، زيرا در روايات تاءكيد زيادى به رعايت حضور قلب شده و عبادت بدون آن همچون جسمى بى روح و دور از مرحله قبول است .
در كتاب كافى از حضرت باقر (عليه السلام ) و صادق (عليه السلام ) روايت شده است كه فرمودند:
((بدرستى كه آنچه از نماز براى تو مى باشد، آن قسمتى است كه نسبت به آن حضور قلب داشته باشى ، پس اگر تمام نماز را غلط بجاى آورد و با از آداب آن غفلت نمايد، نمازش پيچيده مى شود و با آن به صورت صاحبش زده مى شود))(49).))
9 - نيت
قال الصادق (عليه السلام ): ان الله يحشر الناس على نياتهم يوم القيامة
خداوند به روز قيامت مردم را بر نيتهايشان محشور مى كند.
(پرواز در ملكوت ، ص 69)
نيت يعنى قصد انجام كار، و در آن نزديك شدن به خداى بزرگ و اطاعت از فرمان او معتبر است (50).
1 - نيت ركن عبادت است ، اگر عملى بدون نيت انجام شود يا نيت غير خدايى داشته باشد، باطل است (51).
2 - انسان بايد نماز را به نيت قربت ، يعنى براى انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد و لازم نيست نيت را از قلب خود بگذراند يا مثلا به زبان بگويد كه چهار ركعت نماز ظهر مى خوانم ((قربة الى الله )).
3 - بايستى در همه چيز نيت داشته باشد، حتى در خواب رفتن و غذا خوردن .
رسول خدا (صلى الله عليه آله و سلم ) فرمود: هيچ گفتارى بدون عمل ارزش ندارد و هيچ گفتار و كردارى بدون نيت فايده اى ندارد و هيچ گفتار و كردار و نيتى بدون موافقت با سنت (روش رسول خدا) نتيجه بخش نيست )).
4 - خداوند در روز قيامت ، مردم را بر نيتهايشان محشور مى كند(52).
5 - يكى از مهمات آداب نيت ، كه از مهمات جميع عبادات است و از دستورات كليه شامله است ، اخلاص است و حقيقت آن تصفيه نمودن عمل است از شائبه غير خدا(53).
شهید مدافع حرم محمد ابراهیم توفیقیان
بسم رب شهدا وصدیقین
خیلی دلم گرفته می خواستم که عکس شهید توفیقیان رادر قاب کوچک وبلاگم قرار دهم .ولی حیف که نمی شود(به علت مشکلات سایت)ولی ازته قلبم از آقای توفیقیان التماس شفاعت من حقیر برای شهادت رادارم.
برای شهید شدن تمام آرزو مندان شهادت صلوات
انواع نماز
نماز جمعه، نمازی است که در ظهر روز آدینه در مساجد خوانده میشود. طبق نظر شیعیان این زمان در زمان حضور پیامبر و امام معصوم و نایب خاص او واجب عینی است، اما در زمان غیبت کبری واجب تخییری است یعنی میان نماز جمعه و نماز ظهر مخیر است. در نزد اهل سنت، شرکت در این نماز برای مردان واجب است؛ در حالی که زنان میتوانند در این نماز شرکت کنند یا به جای آن نماز ظهر را بخوانند. مراسم نماز جمعه با دو خطبه آغاز میشود؛ پس از آن، دو رکعت به جای نماز ظهر خوانده میشود. در ایران، هر شهر تنها یک امام جمعه دارد و نماز جمعه در مسجد جامع یا مصلای اصلی همان شهر، برگزار میشود- امام جمعهی شهرهای ایران، همیشه از سوی رهبر انتخاب میشود.
نماز عیدین
نماز عیدین، شامل نماز عید فطر و نماز عید قربان است که به هنگام عید فطر و عید قربان خوانده میشوند.
از نظر شیعیان این نماز در زمان حضور امام واجب و در زمان غیبت مستحب است و می توان آن را به جماعت یا فرادی خواند. طبق نظر اهل سنت این نمازها واجب است.[۱۸][۱۹]
نماز جماعت
به طور کلی نمازهای واجب بهتر است به جماعت خوانده شوند یعنی به صورت گروهی. بنابراین نماز جماعت، نماز دیگری به غیر از نمازهای واجب نیست. در نماز جماعت یک نفر پرهیزگار در جلو دیگران میایستد که به او امام جماعت گویند.
طبق نظر شیعیان شرکت در نماز جماعت مستحب موکد است. از نظر برخی از مذاهب اهل سنت شرکت در نماز جماعت واجب است که برخی آن را واجب عینی و برخی واجب کفایی می دانند.
نمازهای مستحب
نمازهای مستحبی نمازهایی هستند که مسلمانان برای کسب ثواب بیشتر و نزدیک تر شدن به خداوند و دوری از شیطان بجا می آورند. برخی از این نمازها مخصوص شیعیان است. نمازهای مستحبی به صورت دورکعت، دورکعت خوانده می شوند.
نمازهای نافله
نمازهای نافله از نمازهای مستحبی هستند که به آن ها نوافل هم گفته می شود. از مهمترین نمازهای مستحبی، نافله های شبانهروزی هستند که به آنها نوافل یومیه میگویند، نافله صبح (دو رکعت)، نافله ظهر (هشت رکعت)، نافله عصر (هشت رکعت)، نافله مغرب (چهار رکعت)، نافله عشاء (دو رکعت) و نافله شب (یازده رکعت). از آنجایی که دو رکعت نافله عشاء، یک رکعت محسوب می شود در مجموع نافله های شبانه روزی ۳۴ رکعت می شوند. در روزهای جمعه چهار رکعت به نافله های ظهر و عصر اضافه می شود و در جمع ۳۸ رکعت می شود. نافله های شبانه روزی به صورت نمازهای دورکعتی خوانده می شوند.
از میان نافله های شبانه روزی، نافله شب یا نماز شب نزد مسلمانان از اهمیت بیشتری برخوردار است و در روایت ها بر انجام آن تاکید شده است. از یازده رکعت نافله شب، ۸ رکعت به نیت نافله شب، ۲ رکعت آن به نیت نافله شفع و ۱ رکعت به نیت نافله وتر بجا آورده می شود.
نماز جعفر طیار نیز از نمازهای مستحبی است که می توان آن را از نافله ها ی شب یا روز حساب کرد. بافضیلت ترین زمان برای خواندن این نماز روز جمعه هنگام برآمدن آفتاب ذکر شده است. این نماز چهر رکعتی است و دو سلام دارد.[۲۰][۲۱]
نماز غفیله
نماز غفیله از دیگر نمازهای مستحبی است که بین نماز مغرب و عشاء خوانده می شود. فرصت خواندن این نماز، از نماز مغرب تا زمانی است که سرخی مغرب از بین برود. این نماز دو رکعتی می باشد و دستور مخصوص خود را دارد.[۲۲] [۲۳]
نماز تحیت مسجد
تَحیّت به معنای سلام است و نماز تحیت مسجد نمازی دورکعتی است که هنگام ورود به مسجد و به قصد تحیت و احترام مسجد خوانده می شود. اگر یک نماز دورکعتی واجب (مثلا نماز صبح) را هم بخواند کافی است، یعنی در این صورت این نماز هم نماز صبح و هم نماز تحیت مسجد محسوب می شود.
نماز ایام هفته
نماز ایام هفته از دیگر نمازهای مستحبی است که بر طبق روایات و بر اساس دستور گفته شده در طول ایام هفته خوانده می شود. در واقع هر روز هفته دو نماز مخصوص به خود دارد که یک نماز برای شب ان روز و یک نماز برای همان روز می باشدو بدین شرح است:
دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد ایه الکرسی وسوره قدر و نصر یک بار و سوره توحید سه بارخوانده شود ( 'شب شنبه') چهار رکعت در هر رکعت بعد از حمد سوره کافرون سه بار خوانده شود بعد از نماز آیه الکرسی هم بخواند ( روز شنبه)
شش رکعت در هر رکعت سوره حمد یک بار و سوره توحید هفت بار خوانده شود ( شب یکشنبه ) دو رکعت در رکعت اول بعد از حمد سوره کوثر سه بار و در رکعت دوم بعد از حمد سوره توحید سه بار خوانده شود ( روز یکشنبه )
دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد ایه الکرسی و سوره توحید و معوذتین یک بار خوانده شوند (شب دوشنبه) چهار رکعت بعد از حمد در رکعت اول ایه الکرسی در رکعت دوم سوره توحیدو در رکعت سوم سوره فلق ودر رکعت چهارم سوره ناس خوانده شوند ( روز دوشنبه)
دو رکعت در رکعت اول بعد از حمد سوره قدر یک بار و دررکعت دوم بعد از حمد سوره توحید هفت بار خوانده شود (شب سه شنبه) دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد سوره تین و سوره توحید و معوذتین یک بار خوانده شوند(روز سه شنبه)
دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد ایه الکرسی و سوره قدر و نصر هر کدام یکبار و توحید 3 بارخوانده شود (شب چهارشنبه) دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد سوره زلزال یک بار و سوره توحید سه بار خوانده شود(روز چهارشنبه)
شش رکعت در هر رکعت بعد از حمد ایه الکرسی و کافرون یک بار و توحید سه بارخوانده شود بعد از نماز هم سه بار آیه الکرسی خوانده شود (شب پنج شنبه) دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد سوره نصر و کوثر هر یک پنج بار خوانده شوند(روز پنج شنبه)
دو رکعت در هر رکعت بعد از سوره حمد سوره توحید هفتاد بارخوانده شود و بعد از اتمام نماز هفتاد بار استغفار کند (شب جمعه) هشت در رکعت بعد ازسوره حمد هرسوره ای که بخواهد می تواند بخواند بعد از اتمام نماز هفتاد بار استغفار کند (روز جمعه) [۲۴]
[۲۵]
نماز عید غدیر
نماز عید غدیر یکی دیگر از نمازهای مستحبی است که در روز عید غدیر خوانده می شود. این نماز دو رکعتی است و بهتر است نزدیک ظهر خوانده شود. [۲۶]
نماز وحشت
نماز وحشت یا نماز شب اول قبر، از نمازهای مستحبی است که دو رکعت دارد و در شب اول قبر برای میت خوانده می شود. [۲۷]
نماز اموات
نماز اموات از دیگر نمازهای مستحبی است که برای درگذشتگان خوانده می شود. این نماز دو رکعتی می باشد. [۲۸]
نماز زیارت معصومین
نماز زیارت معصومین، به نمازهای مستحبی گفته می شود که به نیت زیارت معصومین خوانده می شود و هر کدام آداب خاص خود را دارد. [۲۹]
نماز چهارده معصوم
نماز چهارده معصوم از نمازهای مستحبی شیعیان است که هر کدام آداب خاص خود را دارد و برخی دو رکعتی و برخی چهار رکعتی و برخی شش رکعتی هستند. [۳۰]
نماز امام زمان
نماز امام زمان از نمازهای مستحبی شیعیان است. این نماز دو رکعتی است و آداب خاص خود را دارد.[۳۱]
نماز هدیه به معصومین
نماز هدیه از نمازهای مستحبی شیعیان است که آن را بجا آورده و ثواب آن را به معصومین هدیه می کنند. [۳۲]
نماز استغاثه
نماز استغاثه از نمازهای مستحبی است که دو رکعتی است و بهتر است قبل از خواب خوانده شود. [۳۳]
نماز آمرزش گناهان
نماز آمرزش گناهان از دیگر نمازهای مستحبی است که به نیت بخشیده شدن گناهان خوانده می شود. این نماز دو رکعتی است. [۳۴]
نماز شکر
نماز شکر از نمازهای مستحبی است که در هنگام حاصل شدن نعمت یا دفع بلا خوانده می شود. [۳۵]
نمازهای ماهانه
از دیگر نمازهای مستحبی است که بعضی از آن ها در تمام ماه ها مشترک هستند و برخی برای هر ماه و همچنین روزهای مشخص آن ماه آداب خاص خود را دارند.[۳۶]
سایر نمازها
نماز قضا
اگر نماز واجب در وقت خود خوانده نشود، باید بعداً خوانده شود که به چنین نمازی قضا گویند.
نماز استسقا یا نماز باران
نماز استسقا یا نماز طلب باران، در هنگام خشکسالی خوانده می شود. در برخی منابع اولین نماز باران را نمازی ذکر کرده اند که پیامبر در سال پنجم هجری و در نتیجه خشکسالی به جا آورد.[۳۷] نماز استسقا مانند نماز عیدین دو رکعت دارد و بهتر است به جماعت خوانده شود. رکعت اول این نماز پنج قنوت و رکعت دوم آن چهار قنوت دارد. [۳۸]
نماز رفع فقر و تنگدستی
نمازی دو رکعتی است که در هنگام فقر و عسرت خوانده می شود.[۳۹]
نماز رفع گرفتاری
نمازی است دو رکعتی که خواندن آن در زمان مشکلات و گرفتاری ها توصیه شده است.[۴۰]
نماز استخاره [ویرایش]
استخاره در لغت یعنی طلب خیر یا خوبیخواستن، و در حقیقت دعا برای خیر از خداست. نماز استخاره، نمازی است که برای گرفتن تصمیم در مورد انجام دادن یا انجام ندادن فعلی و یا اتخاذ تصمیم مناسب خوانده می شود. این نماز باید پس از به نتیجه نرسیدن تعقل و مشورت ها به جا آورده شود. این نماز دو رکعتی بوده و پس از انجام آن باید ذکرهای مخصوص این نماز گفته شود. برای انجام استخاره بعد از نماز نیز آداب مخصوص دارد.
منابع
- ↑ فرهنگ فارسی معین؛ نماز؛
- ↑ ناصر مکارم شیرازی. رساله توضیح المسائل. قم.۱۳۸۴
- ↑ قرآن کریم، سوره الرحمن. آیه ۶
- ↑ «اهمیت صلوات بر پیامبر». وبگاه لبیک.
- ↑ فرهنگ واژهٔ دهخدا
- ↑ «ریشه واژه نماز». راسخون.
- ↑ فرهنگ واژهٔ معین
- ↑ Ashraf F. Nizami, noted this in his book Namaz, the Yoga of Islam (Bombay: D.B. Taraporevala, 1977).
- ↑ ناصر مکارم شیرازی. رساله توضیح المسائل. قم.۱۳۸۴
- ↑ «حج در اندیشه اسلامی». تبیان.
- ↑ «ذکر در حال حرکت». پرسمان.
- ↑ قرآن ۵:۶
- ↑ قرآن ۴:۴۳
- ↑ صحیح بخاری ۳۴:۱۲:۸
- ↑ ناصر مکارم شیرازی. رساله توضیح المسائل. قم.۱۳۸۴
- ↑ ناصر مکارم شیرازی. رساله توضیح المسائل. قم.۱۳۸۴
- ↑ ناصر مکارم شیرازی. رساله توضیح المسائل. قم.۱۳۸۴
- ↑ «نماز عیدین». مصلی اهل سنت گنبد کاووس.
- ↑ ناصر مکارم شیرازی. رساله توضیح المسائل. قم.۱۳۸۴
- ↑ «روش خواندن نماز جعفر طیار». وبگاه جواب.
- ↑ «نماز جعفر طیار». اندیشه قم.
- ↑ ناصر مکارم شیرازی. رساله توضیح المسائل. قم.۱۳۸۴
- ↑ «نماز غفیله». اندیشه قم.
- ↑ ضیاء الصالحین - جوهرچی
- ↑ «نماز ایام هفته». اندیشه قم.
- ↑ «نماز عید غدیر». اندیشه قم.
- ↑ «نماز اموات و نماز وحشت». اندیشه قم.
- ↑ «نماز اموات و نماز وحشت». اندیشه قم.
- ↑ «نماز زیارت معصومین (ع)». اندیشه قم.
- ↑ «نماز چهارده معصوم». اندیشه قم.
- ↑ «نماز امام زمان (ع)». اندیشه قم.
- ↑ «نماز هدیه به معصومین (ع)». اندیشه قم.
- ↑ «نماز استغاثه». اندیشه قم.
- ↑ «نماز آمرزش گناهان». اندیشه قم.
- ↑ «نماز شکر». اندیشه قم.
- ↑ «نماز مشترک هر ماه». اندیشه قم.
- ↑ «نماز استسقا و طلب باران». پایگاه رسول نور.
- ↑ «علت و کیفیت برگزاری نماز باران یا استسقا». وبگاه غریبانه.
- ↑ «نماز فقر و تنگدستی». اندیشه قم.
نمازدرآیینه کلام رهبری
وظیفه آگاهان جوامع اسلامی برای ادای حق معرفت نماز
مقام معظم رهبری درباره وظیفه آگاهان جامعه در قبال حق نماز میفرمایند:
اگر چه درباره نماز سخنان گزیده و پرمغز از ائمه معصومین علیهم السلام) و نیز از متفكران و صاحب نظران دینی، دلهای هدایت ویژه را روشن ساخته و به حقیقت و حكمت این فریضه بزرگ الهی آشنا كرده است، با این همه باید گفت؛ جایگاه بلند پایه نماز هنوز برای بسیاری از مردم، حتی آنان كه نماز را فریضه میدانند و به جای میآورند، بدرستی شناخته نیست.
وبی شك آگاهان جوامع اسلامی در این باب وظیفهای سنگین بر عهده دارند و جای آن است كه همه روشهای تبیین و روشنگری برای ادای حق معرفت نماز به كار گرفته شود.
نماز، اولین قدم سلوك الی الله
رهبر انقلاب نماز را اولین قدم سلوک إلی الله دانسته تأکید میکنند:
نماز، معبر اصلی برای سلوك انسان در راهی است كه ادیان الهی در برابر آدمی نهادهاند تا بتوانند از آن به هدف و غایت اصلی حیات؛ یعنی رستگاری و خوشبختی دنیا و آخرت دست یابد.
نماز، اولین قدم سلوك الی الله است ولی ظرفیت این عامل الهی به اندازهای است كه در اوج كمال بشری نیز میتواند بال پرواز انسان عرشی شود، تا آن جا كه برترین انسان تاریخ؛ یعنی پیامبر گرامی اسلام میفرماید:
«نماز نور چشم من است» و در هنگام فرا رسیدن وقت نماز از مۆذن خود میخواهد كه با سر دادن بانگ اذان، جان او را كامیاب و سرشار از راحت و امنیت سازد.
نماز، یكی از عوامل مهم انضباط و انتظام اجتماعی
ایشان برای نماز تأثیرات اجتماعی نیز قائلند و در اینباره میفرمایند:
شاید بتوان گفت هیچ عامل عبادی دیگری اینگونه در همه مراحل تكامل معنوی انسان، برای او كارگشا و نیروبخش و پیش برنده نیست.
نماز از آنجا كه اولا سلامت و تعالی اخلاقی ومعنوی به افراد جامعه میبخشد، و ثانیا از آن رو كه با شكل و محتوای ویژه خود، نمازگذار را به انضباط میكشاند و از بیهودگی و ولنگاری نجات میدهد، بحق باید یكی از عوامل مهم انضباط و انتظام اجتماعی شناخته شود.
شرایط تحقق فوائد نماز
آیت الله العظمی خامنهای برای تحقق فوائد نماز شرایطی ذکر میکنند. ایشان معتقدند:
اگر نماز با حظور و از سر شوق و در هنگام فضیلت در میان مردم رواج پیدا كند، اینها دستاوردهای قطعی آن مردم خواهد بود. بدیهی است كه نماز از سر كسالت و بیحضور یا خود نمایانه هیچ یك از این فوائد را نخواهد داشت.
صفحه نخست
پست الکترونیک
اسکریپت سایت ایرونی
آرشیو
عناوین اخبار
نوشته های پیشین
نمازپیامبر(ص)الگوی مقنعهالگوی چادر نمازحکمت وفلسفه نمازمستحبات نمازشهید مدافع حرم محمد ابراهیم توفیقیانانواع نمازنمازدرآیینه کلام رهبریآخرین مطالب
داوینچی کد یا پست ثابت. برای خواندن پست های جدید Scroll down pleaseنکاتی درباره قانون جدید مالیاتهای مستقیم
هنوز گر چه صدایت غریب و غمگین است بلند حرف بزن،گوش شهر سنگین است بلند حرف بزن ماه بی قرینه،ولی مراقب سخنت باش،شب خبرچین است مراقب سخنت باش و
می نویسم روی دفتر سال نو باز یک احساس و یک آغاز نو بازهم عاشق شدن، پروانگي بازهم جاری شدن در زندگی باز همصحبت شدن با یاسها با اقاقي های شهر را
احکام عقد موقت (متعه یا صیغه)
2- به شکوه گفتم برم ز دل، یاد روی تو، آرزوی تو
خائن
المثقف
مطالعه سنگهای تزئینی با نگاهی به مرمرها
زن شرقی
رسانه
امراة وحدها
پای برهنه
خواص سنگ چشم گربه
فروش ارز
مقایسه دوکامپیوتر همراه
لپ تاپ کاربرد عمومی
س
ماه رمضـــان ..تو ،خدا و هدفت
کیو آٰر ٰرک
نقل قولهای راهبران بازاریابی شبکه ای در سراسر دنیا
اولین روز تابستونی
حدیث عشق
اعلام نتیجه
تلخی عشق
آرشیو موضوعی
حفظ قرآن کریم (غیرحضوری؛فراگیروماندگار)آقای سلیمان! می شود من بخوابم؟
اخبار تصویری داغ ایران و جهان
موضوع بندی
ابر برچسب
پیوندها
اخبار ایران و جهانبرچسب ها
دس مرتضی محتشم از بنیانگذاران طراحى معما فضاهاى داخلى و نما
دستگاه الکتروکوتر چه کاربردی دارد
دانلود رایگان سوالات استخدامی درجه داری نیروی انتظامی
تجهیزات پزشکی
💕باران💕
💕مقایسه ی دختروپسر💕
متن اهنگ سیگار صورتی 😉🚬💔
تولد عشقم🍰
پی دی اف هوش و استعداد معلمی
دانلود کتاب ۴۸ قانون قدرت
تدریس خصوصی زبان انگلیسی تخصصی فیلم و سریال در مشهد
کلاس خصوصی مکالمه زبان انگلیسی در مشهد
استفاده از روش های نوین و متنوع برای تدریس خصوصی زبان انگلیسی در مشهد
به وبلاگ من خوش آمدید🌹🌹🌹🌹🌹
اشنایی با اینورتر SBT
بهترین قیمت سنگ تراورتن
راهنمای انتخاب گیربکس صنعتی
مانیتور بیمار چه پارامترهایی را نشان می دهد
خرید نهال بادام
تاریخچه قفل
نمایندگی ارمان موتور فارس
الکتروشوک
خاویار: لذتی استثنایی از اقتصاد تا سفرهای شاهانه
خاویار در محصولات آرایشی
🔷 مقاله مربی کانون ارازی جناب اقای 💥علی ارازی 💥
خرید شمش روی و بوته ذوب از پارس بوته
💕سیره عملی سردار شهید 💕
معلم باید هنرمند باشد
بهترین برند الکتروموتور چینی
تفاوت مارکتینگ و تبلیغات
دستگاه برش هیدرولیکی Hydrocut 850 ساخت شرکت ریگو(Rigo) مجارستان
محمد، یوسف میشود 😂
تفاوت بازاریابی و مارکتینگ
دانلود آهنگ شایان اوزدمیر بنام ناسیل گیتین
دانلود آهنگ حمید مجد بنام شاید (بازخوانی)
دانلود آهنگ محسن چاوشی بنام جهان لاغر
پس از این با کسی غیر از خودم همدم نخواهم شد
شرمنده خوبیاشم 😔
شرمنده خوبیاشم 😔
راهنمای جامع خرید کفش راحتی مردانه: گام به گام برای یافتن کفش ایدهآل
دانلود آهنگ آسمون مست جنونی ریمیکس
Download the song of Iraj Khaja Amiri Ashagha
Download Hossein Ghavami hi Nameh song
Download the Georgian song Gandagana by Georgian People
فروش گیتار گروه «بیتلز» در حراج نیویورک با رقمی بیش از دو میلیون و چهارصد میلیون دلار!
قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ + جدول
فوت یک کارگر بر اثر سقوط از ارتفاع
هشدار نسبت به توقف فعالیت شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره
قیمت سکه پارسیان امروز جمعه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ + جدول
امکان اعتراض برای دریافت سهام عدالت جاماندگان به وزارت رفاه
ادامه چالش تامین انرژی شهرکهای صنعتی/ بهره برداری از ۱۲۷ نیروگاه خورشیدی
افزایش ۱۲ درصدی پذیرش آزمون دستیاری پزشکی پنجاه و یکم مطابق قانون
نصب تعرفه در مجموعههای ورزشی شهرداری
احساس عدم امنیت مردم سیستان و بلوچستان را زجر میدهد
قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ + جدول
داروهای جدید هموفیلی، تحت پوشش بیمه نیست/ هموفیلی ها، توانایی پرداخت فرانشیز دارویی را ندارند
شورای نگهبان از خطکشی استفاده میکند که مردم نمیدانند آن خطکش چه عملکردی دارد
۴۰ متن پیام تسلیت شهادت امام جعفر صادق (ع) ۱۴۰۳
کاهش ۲۴ درصدی ورودی پروندههای طلاق توافقی در شهرستان بهارستان
هوای تهران «قابل قبول» است
بیتفاوتی در موضوعات اجتماعی یک آسیب است
۲۰ عکس پروفایل شهادت امام جعفر صادق (ع)
اجرای نقشه تحول بنیادین آموزش و پروش یک تکلیف ملی است
درخواست ۱۰ انجمن تولیدی برای اصلاح نرخ ارز
ورود دانشجویان عمره گزار به مدینه
۶۰ عکس نوشته شهادت امام جعفر صادق (ع)
فلسفه تشکیل شرکت شهر سالم، ارائه خدمات در حوزه بهداشت حرفهای بود
مجموعه استوری شهادت امام جعفر صادق (ع) + فیلم
لیست شورای وحدت برای دور دوم انتخابات معرفی شد
دغدغههای مردم شهرستان سیریک در خصوص ساخت آب شیرین کن پیگیری میشود
لیست جمعیت جوانان انقلاب اسلامی برای انتخابات دور دوم منتشر شد
پایان دوره آموزشی نمایندگان منتخب پس از ۲۱ نشست تخصصی
فقر مکانهای گردشگری در کلانشهر اراک
Download the knife dance song
Download the song of Morteza Ayrmelo Trakhtoor
ممم
Download the old song of Habib Zhandan
دانلود آهنگ مجيد اصلاحي قشنگم
دانلود آهنگ قديمي برار از مجيد احمدي
دانلود آهنگ جديد مجتبي تركاشوند به نام خط گلشهر
دانلود آهنگ جدید الجان گل سنگم
دانلود آهنگ فریدون فروغی تنهاترین عاشق
...
...
مینویسم
😢
قلبم پر درده امشـــب😢
دلتـــنگی بده بــــد😢
کانال آتشبرگ در ایتا 🌹
📚 داعش از سوراخ ازن آمد؟✋️ خیانت رسانه های ایرانی!!؟
Msbr
Ms000
دوباره شروع کردم😁
سوالات استخدامی بهورزی بوشهر1403
رفع مشکل هنگ کردن اتوکد با زدن دکمه F8
بورسیوان ثروتمندترین خانواده جهان
مارکتینگ اتومیشن چیست؟
استراتژی دیجیتال مارکتینگ
انواع دیجیتال مارکتینگ
پلی کربنات چیست؟
انواع مشارکت در کسب و کار
مقدمه پلی کربنات
پلی کربنات چیست؟
دستگاههای چاپ پلی کربنات
آینده پلی کربنات: نوآوری و پایداری
پلی کربنات و فرصتهای درآمدزایی
آتش بزن ای عشق ! همه زندگی ام را
کسب و کار مشارکتی
جاده روستا و پنجاه سال بلا تکلیفی 💥
دیجیتال مارکتینگ در کسب و کار
سفارش اسلام به مهریه کم و پرداخت آن
حقوق متقابل معلم و شاگر از منظر امام سجاد علی بن الحسین علیهماالسلام
اهمیت علم و عالم و معلم از دیدگاه بزرگ معلم جهان بشریت حضرت امام صادق علیه السلام
۱۰ شرکت بازسازی ساختمان برتر در ایران
و صفر روز تا امشب 💚💜💛❤🍎🌺🐯🍏🌴🌳🌲🍀🍃🌱🌷🌸🌹🌼🌻🍂🍁🌵🌱🌿🌾🌽
توسعه استراتژی بازاریابی
ویژگی های چاپ پلی کربنات
چاپ استیکر با پلی کربنات
فلسطین 140311
کارگاه فرهنگی 140312
کارگاه فرهنگی 140313
مراحل چاپ بر روی پلی کربنات
۱۰ شرکت هوشمند سازی ساختمان برتر در ایران
چسب آپارات گرم نوار نقاله STL-RF4 تیپ تاپ
بست سوزنی و چنگکی تسمه نقاله
ارائه خدمات تخصصی رنگ و لایت در تنکابن سرکار خانم پور تقی
📌 شیوه های بیان ﺗﺸﮑﺮ ﺩﺭ انگلیسی
قفسه پیچ و مهره ای
قفسه انباری
قفسه فلزی
قفسه بندی فلزی
اسباب کشی منزل در اصفهان
شناخت اینورتر چینت CHINT
روایت رییس شورای عالی نظام پرستاری از مشکلات و استعفاهای پرستاران
راهنمای خرید روتختی در سیسمونی نوزاد
خاویار، زیبایی براق و بینظیر
ژئوممبران سبک
بروکر فارکس ای پلنت بروکرز | بهترین بروکر فارکس برای ایرانیان
راهکارهای خلاقانه استفاده از فوتوشاپ و جت پرینتر برای ایجاد تصاویر با کیفیت
حمل اثاثیه منزل در اصفهان
دانلود کتاب شرح آزمونی آیین دادرسی کیفری احمد غفوری PDF
دانلود کتاب قوانین علمی ثروتمند شدن والاس واتلز PDF
دانلود کتاب سیره پیامبر و اهل بیت علی حسینی زاده PDF
دانلود کتاب آموزش گام به گام برنامه نویسی پایتون جواد وحیدی PDF
دانلود کتاب تارخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران علی اکبر ولایتی PDF
چاپ پرچم ارزان - چاپ پرچم تکی
بهترین کترینگ غذایی ایران
بهترین کترینگ غذایی ایران
بهترین کترینگ غذایی ایران
بهترین کترینگ غذایی ایران
بهترین کترینگ غذایی ایران
فرزندانِ مادردارِ بي مادر (2)
مارکتینگ چیست؟
مزایای و معایب خرید ماشین تصادفی
همه دنیا جنایات اسرائیل را محکوم کردند اپوزیسیون همچنان لال است
تفاوت دوربین و دزدگیر
سیستمهای تهویه مطبوع سفری در دنیای خنکای مطبوع و آسایش
با کسي دوست شويد که بوي کتاب بدهد
زندگي بدون ادبيات، مبتذل است
گیربکس صنعتی
فواید خاویار در محصولات آرایشی
معرفی و قیمت جدیدترین گوشی های سامسونگ
کد 2150 : گلخانه کار کرده 1100 متری جوشی
سخن در روز کارگر
۱۰ فروشگاه خرید کلید لمسی برتر ایران
آموزش فیزیک دهم
دانلود کتاب های درسی دهم تجربی
نگهداری دوره ای از الکتروموتور
نیاز مشاغل خانگی به ثبت برند
شرایط ثبت برند
#شمایل_حضرت_مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در دوران غیبت🌤
هزینه ثبت برند
برای ثبت شرکت خدماتی
شیک ترین ست کیف و کفش
چالش های ثبت برند
شفاعت
تجارت در دبی
راهنمای جامع خرید صندلی باغی دست دوم 2024
شرکت بازرگانی تجاری چرو
میثم اکبری آسیب شناس اعتیاد رفتاری
مراحل فروش برند اماده
مراحل ثبت برند
تفاوت های ثبت برند و فروش برند اماده
فروش برند اماده چه کمکی به برندها مییکند
بهبود وضعیت پوست از طریق مواد طبیعی
بهبود وضعیت پوست از طریق مراقبت طبیعی
اضطراب
راهنمای جامع: افشای قدرت سرور اختصاصی بیگ بلو باتن
روغن بازسازیکننده پوست: مراقبتی طبیعی برای تقویت و ترمیم پوست
سوالات 3 حیطه آزمون مشاغل کیفیت بخشی
رنگ آمیزی نمای ساختمان
اینورتر دستگاه نانوایی
خرید و قیمت تجهیزات کراسفیت
روغن نرمکننده و تقویتکننده پوست: راهی برای آرامش و تغذیه پوست
سلام احسان جونم قند عسلم صبح قشنگت بخیر
احسان جونم خوبی خسته کارهایت نباشی امیدوارم موفق ترین شوی دوستت دارم بهترینم
بزرگترین درد دنیاست عشق اون هم دور ازت باشه و هم دوستت نداشته باشه اخ عشق چه رنج عظیمی بهم دادی
[CNLGAMING.COM] Buying Selling GOLD All Servers
بسمه تعالي:خيانت مجلس درلايحه عفاف حجاب!
بسمه تعالي:بازگشت به صفحه نسخه قابل چاپ الفالفاندازه متن گرگ سيا
ت نویس
NILOBLOG.COM